توصیه وتذکرات مهم در باب حفظ قران

توجه به نکات مطرح شده در این درس سبب خواهد شد که شما حافظان گرانقدر ضمن ارتقای کیفیت محفوظاتتان، در ارائه محفوظات موفق‌تر باشید. 
1ـ همیشه آماده باشید: 
حافظان موفق، حافظانی هستند که همواره بر محفوظاتشان تسلط داشته باشند؛ آماده ارائه آنها باشند؛ و بتوانند در لحظات گوناگون از حفظشان استفاده بکنند. 
2ـ آمادگی برای مسابقات: 
یکی از عرصه‌های مهم ارائه محفوظات، مسابقات مختلف حفظ قرآن است که خوشبختانه در سطوح و سنین مختلف و در سطح کشور برگزار می‌شود. آمادگی حافظان معمولاً در مسابقات بیشتر روشن می‌شود. 
حافظ قوی و مسلط، حافظی نیست که چند روز یا هفته قبل از برگزاری مسابقه‌ای، خود را آماده کند، بلکه حافظ مسلط، حافظی است که اگر هر زمان بنا شد در مسابقه‌ شرکت کند، با کمترین زمانی خود را به بهترین وضعیت برساند. 
3ـ شرکت در کلاس حفظ و پاسخ‌گویی به محفوظات: 
یکی از مسائلی که بسیار مورد سفارش می‌باشد، انجام حفظ دسته جمعی و شرکت‌ مرتب در کلاس‌های دارالقرآن است. حفظ دسته جمعی و با حضور عده‌ای هم‌هدف سبب می‌شود: 
1ـ انگیزه انسان برای ادامه کار افزایش یابد. 
2ـ پشتکار انسان تقویت شود. 
3ـ پرسش و پاسخ داخل و خارج کلاس موجب تقویت محفوظات ‌شود. 
4ـ حالت مسابقه و سبقت از هم‌کلاسی‌ها موجب پیشرفت بیشتر گردد. 
4ـ راه رهایی از شک در ارائه محفوظات: 
هر حافظی هنگام مرور محفوظات و بخصوص پاسخ‌گویی به آنها ممکن است دچار شک و تردیدهایی بشود. آیا این آیه جلوتر بود یا آیه دیگر؟ این کلمه چه اعرابی داشت؟ این بخش آیه با « اِنّ » شروع می‌شود یا « اَنّ »؟ و سؤالاتی نظیر اینها. ممکن است حتی طرح این سؤالات در ذهن تا حل آن کمتر از یک ثانیه طول بکشد. شاید شما هم به چنین وضعی دچار شده باشید! چه باید کرد؟ 
هم مبانی علمی مربوط به حافظه و هم تجربه اثبات می‌کنند که در این موارد، معمولاً اولین چیزی که به ذهن رسیده و می‌خواهد بر زبان جاری شود، صحیح است. نباید شک به خود راه داد و همان چیزی که اول بار می‌خواهیم بخوانیم را بدون ترس بخوانیم. 
5ـ حرف اول و آخر، کیفیت: 
بارها تأکید کرده‌ایم، کیفیت را باید در رأس امور و سرلوحه برنامه حفظ و مرور قرار داد. افرادی که کمیت را ترجیح می‌دهند نمی‌توانند حفظ خوبی داشته باشند. حفظ باکیفیت است که تأثیرگذارتر و ماندگارتر است. حافظانی که کل قرآن را در شش ماه حفظ کرده‌اند معمولاً در کمتر از شش سال آن را از دست داده‌اند، مگر افرادی که پس از حفظ، با مرور دقیق و خوب، آن را تثبیت کرده باشند. 
6ـ حفظ ترتیبی و موضوعی: 
حفظ قرآن به ترتیب از اول تا آخر (و یا هر بخش پشت سر هم شامل یک یا چند سوره) حفظ ترتیبی است. در این نوع از حفظ، آیات به ترتیب قرآن به ذهن سپرده می‌شود. 
نوع دیگری از حفظ وجود دارد که در آن، آیاتی که در باره موضوعات مختلف وجود دارد، به تفکیک موضوع به ذهن سپرده می‌شود. مثلاً حفظ آیاتی که در باره عمل صالح یا بهشت هستند، حفظ موضوعی نامیده می‌شود. حفظ موضوعی بخصوص برای تفسیر و پرداختن به معنای آیات قرآن کریم مفید است. 
اگر کسی آیات مربوط به موضوعات مختلف را حفظ کند لزومی ندارد به صورت ترتیبی هم کل قرآن را حفظ شده باشد مگر این‌که تلاشی برای اتصال آیات هر سوره و تکمیل ارتباط بین آیات انجام دهد. 
7ـ حفظ کامل و حفظ نسبی: 
حفظ کامل یعنی حفظی که با تسلط بر آیات و سوره‌ها انجام پذیرفته باشد و برای ارائه کامل محفوظات، تسلط وجود داشته باشد. 
در مقابل، حفظ نسبی یعنی حفظی که به صورت نسبی ـ و نه کامل و دقیق ـ انجام شده باشد. این حفظ هر چند برای ارائه کامل و مسابقه‌ای مناسب نیست، اما بسیاری از نتایج حاصل از حفظ کامل نظیر انس با قرآن در آن وجود دارد. چنان‌چه از کسی که حافظ نسبی قرآن است مکان آیه‌ای را در قرآن بپرسیم می‌داند هر چند نتواند به طور دقیق و کامل، قبل و بعد از آن را بخواند. 
8ـ حفظ ترجمه: 
حافظ قرآن نیازی به حفظ ترجمه آیات ندارد. گفتیم برای تثبیت حفظ بهتر است ترجمه آیات را مطالعه کنیم. اما نیازی به حفظ ترجمه نیست زیرا ترجمه قرآن مثل خود قرآن نیست که حفظ آن ثواب داشته یا موجب انس و تقرب به خدا شود. 
نکته دیگر قابل توجه برای سطح تحصیلی راهنمایی و بالاتر این‌که به جای حفظ ترجمه قرآن به فراگیری زبان قرآن و آشنایی با تفسیر بپردازید تا به طور اصولی و مبنایی، ترجمه و فهم را فراگیرید و هر جای قرآن را که خواستید بتوانید درک کنید.